اختلالات شخصیت شامل الگوی بادوام، کلی و پایدار فکری، عاطفی و رفتاری است که از هنجارهای جامعه به دور می باشد. این الگوی فراگیر رفتار و احساس انعطاف ناپذیر، در نوجوانی و اوایل بزرگسالی شروع می شود. افراد دارای اختلالات شخصیت، نمی توانند خود را همسو با هنجارهای جامعه کنند و معمولا سعی در انکار بیمار خود دارند. این افراد از مراجعه به درمانگر برای درمان و همکاری با روانپزشک خودداری می کنند و اصولا انگیزه ای برای درمان ندارند. اختلالات شخصیت بر اساس نشانه ها و روش های درمانی، دارای دسته بندی خاص خود هستند. در ادامه این مقاله به معرفی انواع اختلالات شخصیت می پردازیم.

طبقه بندی اختلالات شخصیت

قبل از معرفی انواع اختلالات شخصیت، لازم است با دسته بندی علمی آن آشنا شوید. در زیر دسته بندی اختلالات شخصیت و ویژگی هر کدام از دسته ها آورده شده است. اختلالات شخصیت را در سه گروه زیر طبقه بندی می کنند:

• اختلالات شخصیت کلاستر A : افراد مبتلا به این نوع اختلالات اغلب نامتعارف به نظر می رسند.
• اختلالات شخصیت کلاستر B : افرادی غیر قابل پیش بینی، نامتعادل و هیجانی هستند.
• اختلالات شخصیت کلاستر C : افرادی مضطرب و هراسان به نظر می رسند.

در هر کلاستر چند شخصیت گنجاده شده است، که با ویژگی های مشترکی شناخته می شوند.

اختلالات شخصیت کلاستر A :
اختلال شخصیت پارانوئید
اختلال شخصیت اسکزوئید
اختلال شخصیت اسیکزوتایپال

اختلالات شخصیت کلاستر B :
اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت خودشیفته
اختلال شخصیت نمایشی
اختلال شخصیت ضداجتماعی

اختلالات شخصیت کلاستر C :
اختلال شخصیت وسواسی جبری
اختلال شخصیت اجتنابی
اختلال شخصیت وابسته

اختلال شخصیت پارانوئید ( بد گمان)

مشخصه اصلی برای تشخیص اختلال شخصیت پارانوئید یا بدگمانی، شکایت و عدم اعتماد این افراد به دیگران و بدبینی مداوم و کلی آنهاست. افراد مبتلا به بیماری اختلال شخصیت پارانوئید مسئولیت احساسات و رفتار خود را به عهده نمی گیرند و همیشه دیگران مقصر اشتباهات خود می دانند. افراد مبتلا به پارانوئید هوس های شدید و افکاری را که نمی توانند در مورد خودشان قبول کنند به دیگران نسبت می دهند.

درمان اینگونه افراد بسیار مشکل است زیرا اگر احساس کنند که دیگران قصد کمک به او را دارند، او را ضعیف می پندارند؛ پس بسیار آشفته می شود. افراد پارانوئید و بد گمان معمولا از مکانیسم دفاعی فرافکنی استفاده می کنند به این صورت که افکار و تکانه های خود را قبول نمی کنند و آن را به دیگران نسبت می دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال می توانید مقالات زیر را مطالعه نمایید:

نحوه برخورد با شخصیت پارانوئید

زندگی و ازدواج با شخصیت پارانوئید

درمان اختلال شخصیت پارانوئید

اختلال شخصیت اسکیزوئید

شخصیت اسکیزوئید معمولا گوشه گیر، نامتعارف و منزوی شناخته می شود. این افراد در جامعه منزوی بوده و حالات عاطفی محدودی دارند. اسکیزوئیدها درون گرا یا به قول معروف سرشان در لاک خودشان است. این افراد معمولا سرد، بی تفاوت و غیر معاشرتی بوده و ترجیح می دهند به صورت انفرادی و در محیط هایی که رقابت وجود ندارد، کار کنند.

از نظر جنسی شخصیت اسکیزوئید دچار مشکل می شود و در بعضی مواقع زندگی جنسی خود را در خیال طی می کند. علاقه به کارهای انفرادی که نیازمند داشتن نقش فعال نیست، دارند. مردان اسکیزوئید ممکن است تن به ازدواج ندهند اما زنان اسکیزوئید احتمالا ازدواج می کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال می توانید مقالات زیر را مطالعه نمایید:

نحوه برخورد با شخصیت اسکیزوئید

زندگی و ازدواج با شخصیت اسکیزوئید

درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید

اختلالات شخصیت | اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

شخصیت های اسکیزوتایپی بسیار غیر معمول به نظر می رسند و افکار و عقاید مخصوص به خود را دارند. این افراد مدام در تفکرات ماورایی خود هستند و واقعیت را به سخره می گیرند. نحوه صحبت کردن آنها به نحوی است که شاید تنها خودشان متوجه منظورشان شوند. این افراد دارای افکار خرافاتی بوده و فکر می کنند که قدرت فکری ویژه دارند و می توانند غیب گویی کنند و به صورت خیالی با دیگران رابطه بگیرند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال می توانید مقالات زیر را مطالعه نمایید:

نحوه برخورد با شخصیت اسکیزوتایپال

زندگی و ازدواج با شخصیت اسکیزوتایپال

درمان اختلال شخصیت اسکیزوتایپال

اختلالات شخصیت | اختلال شخصیت ضد اجتماعی

به اختلال شخصیت ضد اجتماعی، شخصیت مردم ستیز نیز گفته می شود. این افراد قوانین و هنجارهای اجتماعی را رعایت نمی کنند. فرد برخلاف قوانین موجود عمل می کند. این اختلال بیشتر در مناطق فقیر نشین و پرجمعیت دیده می شود. مسائلی مانند فکر کردن به خودکشی و دروغ گفتن، دعوا و درگیری، فرار از خانه یا مدرسه و انجام اعمال غیر قانوی از جمله مواردی است که از اوایل کودکی با این افراد همراه می باشد. شخصیت ضد اجتماعی به مسائل رفتاری توجهی ندارد و رفتارهایی مانند کودک آزاری، همسر آزاری و بی قید و بندی جنسی در این افراد دیده می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال می توانید مقالات زیر را مطالعه نمایید:

نحوه برخورد با شخصیت ضداجتماعی

زندگی و ازدواج با شخصیت ضداجتماعی

درمان اختلال شخصیت ضداجتماعی

اختلالات شخصیت | اختلال شخصیت مرزی

شخصیت مرزی عواطف و رفتار ناپایداری دارند. این افراد در دسته افراد روان پریش قرار می گیرند. اختلال شخصیت مرزی در زنان بیشتر از مردان دیده می شود. این افراد در یک لحظه خوشحال، در لحظه بعد افسرده، لحظه ای نزاع طلب و لحظه ای دیگر هیچگونه احساسی ندارند و چرخش سریع احساسات در رفتار آنان کاملا قابل مشاهده است. این افراد اکثرا احساس پوچی و بی حوصلگی می کنند.

حملات روان پرشی کوتاه مدت نیز در این افراد دیده می شود. شخصیت مرزی غیر قابل پیش بینی بوده و از تنهایی بسیار هراس دارد. به دلیل فرار از تنهایی به دنبال رابطه می گردند و حتی ممکن است با افراد غربیه ارتباط برقرار کنند و دچار بی بند و باری شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال می توانید مقالات زیر را مطالعه نمایید:

نحوه برخورد با شخصیت مرزی

زندگی و ازدواج با شخصیت مرزی

درمان اختلال شخصیت مرزی

اختلالات شخصیت | اختلال شخصیت نمایشی

افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی به راحتی با دیگران ارتباط برقرار می کنند و در حین صحبت کردن ژست های خاصی می گیرند. این افراد نمی توانند دلبستگی عمیقی برای مدت طولانی حفظ کنند و دارای روابط سطحی با دیگران هستند.

این افراد همواره سعی در جذب نظر اطرافیان به خود را دارند ولی اگر در جلب کردن نظر بقیه موفق نباشند و مورد توجه و تحسین قرار نگیرند، بسیار ناراحت شده و دیگران را سرزنش می کنند. معمولا زنان نمایشی به آنورگاسمی و مردان نمایشی دچار ناتوانی جنسی می شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال می توانید مقالات زیر را مطالعه نمایید:

نحوه برخورد با شخصیت نمایشی

زندگی و ازدواج با شخصیت نمایشی

درمان اختلال شخصیت نمایشی

اختلالات شخصیت | اختلال خودشیفته یا نارسیستیک

شخصیت خودشیفته یا نارسیستیک خود را بسیار شخصیت مهمی تلقی می کند و به شکلی افراطی و اغراق آمیز احساس شایستگی  و توانمندی می کند. این افراد خود را شخصیت منحصر به فردی می دانند و معتقدند که دیگران باید به شیوه هایی خاص با آنها رفتار کنند.

شخصیت خودشیفته انتقاد پذیر نبوده و نمی تواند با دیگران همدلی کند. او معمولا از سوی دیگران طرد می شود و مشکلات شخصی و بین فردی زیادی دارد. از دست دادن توجه و محبت دیگران فشار روانی زیاد را می تواند به او وارد نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال می توانید مقالات زیر را مطالعه نمایید:

نحوه برخورد با شخصیت خودشیفته

زندگی و ازدواج با شخصیت خودشیفته

درمان اختلال شخصیت خودشیفته

اختلالات شخصیت | اختلال شخصیت دروی گزین

افراد دارای اختلال شخصیت دوری گزین نسبت به طرد شدن از جمع بسیار حساس می باشند. با اینکه تمایل به برقراری ارتباط را دیگران دارند، به خاطر ترس از طرد شدن؛ گوشه گیری را ترجیح می دهند. تنها وارد ارتباطاتی می شوند که مطمئن باشند انتقاد نشده و بدون قید و شرط توسط دیگران پذیرفته می شوند.

شخصیت دوری گزین معمولا در برقراری رابطه با دیگران مشکل دارد. زمانی که صحبت می کند هراسان و آشفته به نظر می رسد؛ زیرا به خود اطمینان ندارند و از اعتماد به نفس پایینی برخوردار می باشند. بیشتر به مشاغل حاشیه ای می پردازند و معمولا پیشرفتی درکارشان مشاهده نمی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال می توانید مقالات زیر را مطالعه نمایید:

نحوه برخورد با شخصیت اجتنابی

زندگی و ازدواج با شخصیت اجتنابی

درمان اختلال شخصیت اجتنابی

اختلالات شخصیت | اختلال شخصیت وابسته

شخصیت وابسته با صفت مهر طلب بودن توصیف می شود. ترس از تنهایی و بی پنهایی، وابستگی او را به میزان زیادی افزایش می دهد. از آنجایی که این افراد نمی توانند به تنهایی در جامعه علمکرد مناسبی داشته باشند. دچار فقدان عزت نفس و خود کفایی می شوند. آنها نمی توانند یک کار یا پروژه را به تنهایی انجام دهند اگر هم انجام دهند مدام به دنبال تاییده گرفتن و یا دلگرمی از جانب دیگران هستند. اگر فردی که به آن وابسته هستند به مدت طولانی غایب باشد دچار افسردگی می شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال می توانید مقالات زیر را مطالعه نمایید:

نحوه برخورد با شخصیت وابسته

زندگی و ازدواج با شخصیت وابسته

درمان اختلال شخصیت وابسته 

اختلالات شخصیت | اختلال شخصیت وسواسی – جبری

شخصیت وسواسی_جبری دارای ویژگی هایی مانند یکدندگی، سرسختی، عدم توانایی در تصمیم گیری، نظم و تربیت بیش از حد می باشند. یک محدوده بسته دارند و با توجه به شخصیتشان اکثرا خود را درگیر قواعد و قوانین نظم و ترتیب می کنند. انعطاف پذیر نیستند. از نظر دیگران افراد رسمی و جدی به نظر می رسند و همین نکته باعث می شود که دیگران از آنان فاصله بگیرند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال می توانید مقالات زیر را مطالعه نمایید:

نحوه برخورد با شخصیت وسواسی جبری

زندگی و ازدواج با شخصیت وسواسی جبری

درمان اختلال شخصیت وسواسی جبری

مشاوره اختلالات شخصیتی

همانطوری که دیدید اختلالات شخصیتی دارای طیف ها و دسته های متفاوتی هستند که به شکل های مختلف نمایان می شود. لازم به ذکر است بر اساس این مقاله نمی توانید یک نتیجه قطعی در مورد اختلالات شخصی خود یا افراد دیگر بگیرید و حتما برای تشخیص نیاز به مشاوره با یک متخصص می باشد.

در صورتی که احساس می کنید، هر کدام از ویژگی های گفته شده در این مقاله را دارید؛ حتما با یک درمانگر، مشاوره داشته باشید. متخصصان کلینیک  آماده پاسخگویی به سوالات شما در هر جایی که هستید، می باشند.